Specjaliści z dziedziny genetyki podczas jednego badania zbierają około 1 GB danych, które pozwalają na szczegółowe poznanie możliwości, predyspozycji oraz specyfiki organizmu zawodnika.
W ramach badań sprawdza się występujące w DNA mutacje konkretnych genów, które mogą prowadzić do rozwoju niepożądanych chorób czy kontuzji, predyspozycje organizmu do uprawiania wyczynowego sportu, a nawet konkretnej dyscypliny oraz poziom przyswajalności składników odżywczych.
Jak podkreślają specjaliści, na bazie zebranych od najlepszych sportowców próbek można stworzyć coś na wzór “genów mistrza”, czyli zestawu genotypu, który najlepiej sprawdza się w ramach konkretnej dyscypliny. Badaniom genetycznym są poddawani zawodnicy na poziomie mistrzowskim, jak i przyszli sportowcy – dyscyplin indywidualnych, związanych z wytrzymałością, szybkością czy siłą. Według ekspertów reprezentanci drużyn piłkarskich czy siatkarskich mają więcej czynników, które decydują o ostatecznym zwycięstwie, a obciążenie jest rozkładane na więcej jednostek.
Uzyskiwane wyniki badań pozwalają na stworzenie idealnego systemu treningowego, dopasowanego do indywidualnych potrzeb każdego zawodnika. Co więcej, badacze mają szansę sprawdzić ryzyko występowania kontuzji. Tego typu przewidywania wykonuje się między innymi na podstawie informacji o strukturze włókien mięśniowych, które pokazują nie tylko to, czy zawodnik ma predyspozycję do szybkości, czy wytrzymałości, ale także to, czy występują genetyczne uszkodzenia tkanek miękkich, czyli więzadeł, ścięgien i tkanki mięśniowej.
Tego typu badania można bezpiecznie przeprowadzać już u dzieci, dlatego początkujący zawodnicy mogą sprawdzić, czy ich organizm będzie w stanie znieść trudy intensywnego treningu i wejść na mistrzowski poziom, a aktywni zawodnicy mogą zoptymalizować swój plan treningowy. Dzięki genetycznym badaniom naukowcy mają szansę na sprawdzenie mutacji genów, które zwiększają ryzyko występowania takich chorób jak zaburzenia rytmu serca, choroby niedokrwiennej, zawał serca, zatory tętnicze, zakrzepica czy udar mózgu. Genetyka pozwala też na sprawdzenie preferencji metabolicznych, na przykład w przypadku przyswajania kofeiny. Dzięki temu badacze są w stanie opracować idealną dietę dla każdego zawodnika.
Informacje dotyczące wyników badań konkretnych zawodników są utajnione, jednak naukowcy prowadzący różne programy związane z genetyką w sporcie mówią o sportowcach, którzy znajdują się w obszernej bazie danych. Wśród takich zawodników znaleźli się np. Robert Korzeniowski, Justyna Kowalczyk czy Anita Włodarczyk. Udział w badaniach genetycznych wziął także biegacz Usain Bolt; w jego organizmie znaleziono gen ACTN3. Składnik ten odpowiada za przebudowę włókien szybko kurczliwych, wpływających na szybkość zawodnika. Według przeprowadzonych badań ten sam gen wykryto także u 70% jamajskich sportowców.
W Polsce interesującym przypadkiem jest wioślarz Marek Kolbowicz. Złoty medalista z IO w Pekinie jako jedyny z kilkudziesięciu przebadanych, najlepszych wioślarzy miał genotyp XX w genie ACTN3, co wskazywało na to, że jego mięśnie nie są na tyle wytrzymałe, by osiągać sukces w tej dyscyplinie. Jednak Marek Kolbowicz został najlepszym wioślarzem na świecie, pokazując, że nauka nie jest nieomylna, a trening i determinacja są w sporcie ważniejsze.
Zdjęcie główne: EVG Culture/pexels.com
